Aanpak onbetaalde schoolfacturen van minister Smet dreigt omgekeerd effect te hebben

592163_chalk_0Het Netwerk tegen Armoede klaagt al langer de praktijk aan dat scholen incassobureaus inzetten om hun onbetaalde facturen gerecupereerd te krijgen. Een initiatief van de minister van onderwijs is noodzakelijk. Op het eerste zicht klinken ze goed, de plannen van minister van onderwijs Smet. Zeker zoals ze in de pers zijn omschreven. De concretisering van deze plannen, niet te lezen in de pers,  is een ander verhaal. Het Netwerk tegen Armoede reageert zeer ontgoocheld op die concretisering. De op te richten centrale dienst zal haar werking uitbesteden aan een incassobureau, terwijl ouders facturen zullen moeten afbetalen tot hun kind al lang het huis uit is. Wij vragen al langer een initiatief hierrond, maar met wat nu voorligt zijn gezinnen in armoede niet geholpen, wel integendeel. Volgens het Netwerk tegen Armoede rolt de minister tapijt open voor de creatie van een ‘Vlaams incassobureau’, met instemming van de Vlaamse overheid. Waardoor we nog verder van huis zijn.

Bij gezinnen die hun facturen niet betalen, zijn er twee groepen: zij die niet willen en zij die niet kunnen betalen. Het Netwerk tegen Armoede hoopte dat de dienst schoolfacturen scholen zou helpen bij het bepalen van een profiel voor elk gezin. Wat is de financiële situatie en in welke mate schuilen er achter de onbetaalde facturen grotere financiële problemen?

Bij gezinnen die onvoldoende middelen hebben, vragen wij dat er een haalbaar afbetalingsplan afgesproken wordt van maximum 5 jaar, zoals dat ook geldt voor de collectieve schuldenregeling. Wat binnen die 5 jaar niet op een redelijke manier kan afbetaald worden, kan kwijtgescholden worden. In de plannen van minister Smet moeten gezinnen altijd de volledige factuur terugbetalen. Desnoods worden de afbetalingsplannen heel ver in de toekomst uitgesmeerd. Of zoals een ouder in armoede het verwoordt: “De schoolfacturen van mijn dochter kunnen dus gespreid worden tot wanneer ze getrouwd is en zelf kinderen heeft.”

Bovendien is het de bedoeling dat de nieuwe dienst haar werking uitbesteedt aan de privé-sector. Met andere woorden, het zal een incassobureau, een gerechtsdeurwaarder of een advocatenbureau zijn dat de facturen int. Scholen zullen een toetredingskost betalen en een deel van het geïnde geld. Een commercieel bedrijf zal dus winst maken met de onbetaalde schoolfacturen en heeft er dus alle belang bij om die zoveel mogelijk te innen, ongeacht de financiële situatie van de gezinnen met betalingsproblemen. Het Netwerk tegen Armoede vindt dat deze dienstverlening binnen de administratie Onderwijs moet gebeuren, met een stevige inbreng van ervaringsdeskundigen, en in samenwerking met de administratie Welzijn. Als men de dienst toch wil uitbesteden, waarom dat niet aan de caw’s, die veel beter geplaatst zijn om de achterliggende redenen van niet-betaling in kaart te brengen.

Het Netwerk tegen Armoede betreurt dat er van de scholen nauwelijks een engagement gevraagd wordt. Ze worden op geen enkele manier aangesproken op hun verantwoordelijkheid om de schoolkosten te beperken. Scholen hoeven als het ware de facturen maar door te sturen naar het nieuw op te richten ‘Vlaams incassobureau’ en hun probleem is opgelost.

Nochtans kan het ook anders. In Sint-Niklaas neemt de lokale overheid een deel van de onbetaalde facturen op zich. De scholen engageren zich in ruil om de kosten in kaart te brengen en hun totale schoolkost jaarlijks stabiel te houden of kleiner te maken. Een win-win-situatie, want ouders zien de schoolkosten verminderen en scholen worden veel minder geconfronteerd met onbetaalde facturen.

Natuurlijk willen scholen hun facturen betaald zien. Daar hebben wij alle begrip voor. Er zijn meer en meer onbetaalde facturen omdat de kosten, voornamelijk van secundaire scholen, blijven stijgen.  De inzet van incassobureau’ is daar het gevolg van.

Daarom vragen wij al langer dat de Vlaamse overheid structurele maatregelen neemt om kosten te beheersen:

  • Maximumfactuur in de eerste graad van het secundair onderwijs Maximumfactuur per studierichting in de tweede en derde graag secundair onderwijs
  • Gratis schoolmateriaal dat nodig is om de eindtermen te behalen in het secundair onderwijs.

Ook aan de inkomenszijde voor de gezinnen heeft de Vlaamse overheid nog veel werk voor de boeg:

  • Automatische toekenning schooltoelage (jaar na jaar uitgesteld, maar nu beloofd voor schooljaar 2014-2015)
  • Optrekken van de schooltoelage voor de laagste inkomens
  • Schooltoelage afhankelijk maken van de kostprijs per studierichting in tweede en derde graag secundair onderwijs

Peter Heirman | stafmedewerker communicatie
Netwerk tegen Armoede
Vooruitgangstraat 323, bus 6 – 1030 Brussel

Tel. 02/204.06.57 | GSM. 0486/72.83.81 | Fax. 02/204.06.59
Mail peter.heirman@netwerktegenarmoede.be | Web www.netwerktegenarmoede.be